Kỹ thuật trồng và chăm sóc dưa hấu

Bạn đang xem: Kỹ thuật trồng và chăm sóc dưa hấu Tại Website nhahangcarnaval.com

Kỹ thuật trồng và chăm sóc dưa hấu

1. kỹ thuật trồng dưa hấu:

a. Thời vụ

Nước ta có thể trồng dưa hấu hầu như quanh năm. Tuy nhiên, tùy điều kiện thời tiết từng vùng mà mùa trồng có khác nhau:

– Vụ sớm (dưa Noel ): Gieo trồng vào tháng 10 dương lịch và thu hoạch vào dịp Noel (20 – 30/12 dl ).

– Vụ chính (dưa Tết): Gieo trồng tháng 11 dương lịch và thu hoạch vào dịp Tết Nguyên Đán.

– Vụ hè (dưa Lạc Hậu): Gieo trồng vào tháng 02- 05 dương lịch.

b. Gieo hạt, ươm cây con

Lượng hạt giống cần thiết để trồng 1 ha dưa hấu là 0,5-1,0kg.

Ủ hạt: Phơi hạt nơi nắng nhẹ 1-2 giờ, để hạt nguội rồi ngâm vào nước sạch 4-6 giờ, vớt hạt ra, rửa sạch nhớt rồi gói hạt trong khăn ẩm, ủ hạt 24-36 giờ ở nhiệt độ 28-30oC cho nức mầm.

Gieo thẳng: Chuẩn bị lổ trồng ngoài đồng ruộng bằng chày, nọc đục lổ, sâu 10cm, bón phân tro hoai mục để giữ đất ẩm sau khi gieo. Gieo hạt đã nứt mầm, sâu 2-3cm, lấp hạt với tro trấu hay đất bột.

Gieo bầu: Gieo hạt trong bầu là thuận lợi nhất, tiện cho việc chăm sóc cây con, tiết kiệm hạt giống và có thời gian chuẩn bị đất trồng chu đáo hơn. Làm luống rộng 60-80cm, cao 15-20cm, nơi có ánh sáng đầy đủ và thoáng gió để đặt bầu.

c. Sửa soạn đất, trồng cây

– Chuẩn bị đất: Nếu trồng trên đất ruộng lúa, nên làm đất sau khi thu hoạch lúa. Dọn sạch cỏ dại và tàn dư thực vật, cày 1 lượt, bừa 1-2 lượt rồi đào mương lên líp.

– Phân lô, lên luống: Khoảng cách luống thường 2,5-3m cho luống đơn và 4,5-6m cho luống đôi. Mương tưới nước rộng 30-40cm, sâu 40cm, bố trí theo hướng Đông Tây để cây nhận được nhiều ánh sáng. Luống trồng rộng 80-90cm, cao 15-20cm.

– Khoảng cách, mật độ: Muốn có năng suất cao nên trồng 2,3-2,5m x 0,5-0,6m, nghĩa là mật độ 9.000 cây/ ha.

– Cách trồng: Cây con được 5-7 ngày tuổi, có 1-2 lá thật thì đem trồng. Tưới nước đẫm, rạch bao nylon rồi đặt bầu vào lỗ đục sẵn.

d. Sử dụng màng phủ nông nghiệp (bạt Plastic)

– Mục đích:

* Có tác dụng hạn chế sâu bệnh hại.

* Hạn chế bốc thoát hơi nước, tiết kiệm nước.

* Tiết kiệm phân bón.

* Tăng khả năng quang hợp cho cây.

* Hạn chế cỏ dại.

* Giữ độ ẩm và nhiệt độ cho bộ rễ.

* Hạn chế mưa xói mòn, ảnh hưởng úng rễ.

– Cách trải bạt: Dùng bạt có chiều ngang 1 m, phủ mặt có màu tráng bạt lên phía trên mặt, kéo căng bạt theo chiều dài luống, bìa bạt phủ sát mép mương để tránh cỏ mọc sau này.

– Đục lỗ: Dùng lon bia có đường kính 8-10cm, cắt 2/3 mài bén hoặc dùng than đốt nóng bỏ vào lon để đục lỗ bạt tạo thành lỗ tròn, cách đầu mương từ 20-30cm.

2. Bón phân – Chăm sóc

Lượng phân bón nhiều hay ít tuỳ thuộc độ màu mỡ của đất. Đất bạc màu, đất cát cần bón nhiều phân hơn đất thịt và đất sét.

Liều lượng phân bón chung:

Phân chuồng hoai hoặc phân hữu cơ: 1.000 kg/ha

Vôi bột (quét tường hoặc vôi nung từ vỏ Sò): 1.000 kg/ha

Phân bón NPK 13-13-13+TE Đầu Trâu: 1.000-1.200 kg/ha

a. Bón lót:

Bón lót toàn bộ 1 tấn phân chuồng hoặc phân hữu cơ hoai, 1tấn vôi bột và 500kg phân Đầu Trâu NPK 13-13-13+TE cho 1 ha, có thể trộn với một ít thuốc bảo vệ thưc vật như Basudin 10 H hoặc Furadan 3H để trừ kiến, dế…

Bón đều trên luống hoặc bón theo hàng trồng khi làm luống. Xong trải màng phủ nông nghiệp, đục lỗ, gieo hạt…

* Bón thúc lần 1 (12-15 ngày sau khi trồng): 150-200kg Đầu Trâu NPK 13-13-13+TE cho 1 ha.

* Bón thúc lần 2 (20-22 ngày sau khi trồng): 150-200kg Đầu Trâu NPK 13-13-13+TE cho 1 ha.

* Bón thúc thúc nuôi trái (40 ngày sau khi trồng): 200-300kg Đầu Trâu NPK 13-13-13+TE cho 1 ha.

Chú ý: Khi bón phân cho những lần bón thúc có thể dùng một vật nhọn đâm xuyên thủng làm thủng bạt khoảng giữa 2 gốc dưa rồi rải phân xuống hốc. Hoặc bơm nước vào các rãnh, giữ nước lại, rồi rải phân xuống các rãnh. Đây là biện pháp tưới thấm, tuy nhiên nên bổ sung thêm lượng phân từ 20-30%.

Ngoài ra còn kết hợp phun phân bón lá Đầu Trâu 005 giai đoạn cây con giúp cây phát rễ nhanh, thân lá mau bò; Đầu Trâu 007 giai đoạn sắp ra hoa giúp cây ra hoa đồng loạt; Đầu Trâu 009 giúp trái to, vị ngọt, tồn trữ, bảo quản tốt, vận chuyển xa dễ dàng; liều lượng mỗi loại 01 gói (10mg) pha cho bình 08 lít nước, phun đều trên khắp mặt lá – phun định kỳ 5-7 ngày/lần cho đến khi trước thu hoạch 10 ngày.

b. Làm cỏ

Sau mỗi lần bón thúc hai bên luống dưa, tiến hành làm cỏ quanh gốc và trên luống để cỏ không cạnh tranh dinh dưỡng với cây.

c. Tưới nước

Trồng thông thường có thể dùng phương pháp tưới phun hay tưới thấm tùy điều kiện tưới tiêu từng vùng. Trồng dưa có trải bạt phải áp dụng phương pháp tưới thấm bằng cách bơm hoặc tháo nước vào mương, sau đó rút cạn nước trong mương trong ngày. Lượng nước tưới và số lần tưới tùy theo điều kiện trồng và giai đoạn tăng trưởng của cây. Khi cây nhỏ, rễ chưa ăn sâu rộng, nên tưới nhiều lần/ngày và tưới gần gốc.

d. Tỉa nhánh

Khi dưa bò, phải tỉa bớt nhánh để tránh hao phí chất dinh dưỡng, dây dưa mập mạnh, dễ chăm sóc, lấy trái sau này.

e. Định hướng dây

Khi dưa bắt đầu bò, tiến hành sửa dây thường xuyên và cố định vị trí bò cho các dây nằm song song nhau trên mặt luống và thẳng góc với hàng trồng.

f. Thụ phấn

Thụ phấn nhân tạo là biện pháp kỹ thuật cần thiết trong sản xuất dưa để dễ chăm sóc, bón thúc nuôi trái, trái lớn đều, chín và thu hoạch cùng lúc. Thụ phấn vào buổi sáng từ 7-9 giờ lúc dây dưa dài khoảng 1,5m và ra hoa rộ (25-30 ngày sau khi trồng). Ngắt hoa đực bất kỳ, hoa vừa nở, to và có nhiều phấn; chấm phấn đều lên hoa cái vừa nở.

g. Chọn trái

Muốn cho trái thương phẩm to, tròn đều nên để mỗi cây một trái. Chọn trái ở vị trí lá 15-20 trên dây chính (hoa cái thứ 3, thứ 4) hay 8-12 trên dây nhánh (hoa cái thứ 2, 3), trái có cuống to, dài, bầu noãn to, tròn đầy, không sâu bệnh và lớn nhanh sau khi thụ phấn.

3. Phòng trừ sâu bệnh trên dưa hấu:

Với kỹ thuật tiến bộ như hiện nay, cây dưa hấu có thể trồng được quanh năm, thế nhưng, ở mỗi mùa vụ tình hình sâu bệnh hại đều diễn biến rất phức tạp, nhiều khu ruộng có thể bị thất thoát hoàn toàn nếu như người trồng không am hiểu vều kỹ thuật hay không chăm sóc đồng ruộng 1 cách hợp lý.

Một số sâu hại dưa hấu phổ biến:

1) Bọ dưa (bọ bầu vàng): hay còn gọi là bọ dưa Aulacophora similis thuộc họ Ánh kim Chrysomelidea, bộ Cánh cứng Coleoptera. Bọ bầu vàng gây hại chủ yếu ở các loại cây trồng dưa, họ bầu bí, cây họ đậu và ở một số loài rau xanh, khiến cây kém phát triển gây thiệt hại đến năng suất và chất lượng cây trồng.

– Điều kiện phát sinh, gây hại

Thành trùng hoạt động mạnh vào ban ngày, nhất là khi có nắng lên. Thành trùng cạp lớp biểu bì và phần mô diệp lục mặt trên lá thành một đường vòng, sau đó, phần bị cạp ăn sẽ đứt lìa khỏi lá. Thành trùng thường tấn công cây con khi có hai lá đơn đầu tiên, nếu mật số cao có thể ăn rụi hết lá lẫn đọt non. Cây trồng trong mùa nắng bị thiệt hại nhiều hơn trong mùa mưa.

Ấu trùng sau khi nở ăn rễ cây và đục vào gốc làm cây bị vàng héo, chậm phát triển hoặc chết đột ngột. Các vết ăn phá của ấu trùng trên rễ, gốc cây còn là nơi xâm nhập của vi khuẩn hay nấm làm dây dưa bị chết.

– Biện pháp phòng trừ:

                     + Vệ sinh ruộng dưa sạch sẽ trước khi trồng, tiêu hủy tàn dư của vụ trước.

                     +  Có thể dùng vợt hoặc bắt bang tay vào sáng sớm nếu mật số thấp.

– Thu gom tiêu hủy cây dưa hấu sau mùa thu hoạch chất thành đống tạo bẫy để rầy dưa tập trung, sau đó phun thuốc như  Pesieu 500SC, Radiant 60SC, Benevia 100 OD, Tasieu 5.0WG 

– Cày bừa, phơi đất để diệt sâu non và nhộng.

– Để chống lại bọ bầu vàng nên sử dụng các giống kháng bọ dưa.

– Tỉa bỏ những lá có dính ấu trùng bọ dưa, thường xuyên kiểm tra cây trồng vào buổi sáng sớm để bắt sâu bọ.

– Sử dụng chất chiết xuất từ thực vật Parthenium hysterophorus có khả năng làm giảm thiểu số lượng của bọ bầu vàng dưới ngưỡng gây hại, chiết xuất có thể được sử dụng thay thuốc trừ sâu giúp thân thiện và an toàn với môi trường hơn.

– Trong vụ đông, bọ bầu vàng xuất hiện rất sớm. Áp dụng thuốc hạt để rãi đầu vụ, hoặc thuốc nhóm gốc lân tổng hợp phun giai đoạn cây còn non theo khuyến cáo.

– Dùng vợt, dụng cụ nông nghiệp để bắt bọ trưởng thành hay có thể bắt bằng tay vào sáng sớm khi cây còn nhỏ.

– Phun trừ bọ trưởng thành vào sáng sớm hoặc chiều tối để diệt thành trùng bọ dưa bằng các loại thuốc sau: Brightin 1.8EC, Atabron 5EC, Sulfaron  nồng độ theo khuyến cáo của nhà sản xuất.

2) Sâu vẽ bùa

Phòng trừ: Phun thuốc Reasgant 1.8EC, LUFENRON 050EC, Trigard 100SL , Benevia 100 OD. Nồng độ theo khuyến cáo của nhà sản xuất.

3) Bọ trĩ (Thrips Palmi ):

Bệnh “Đầu lân” do bọ trĩ gây ra

 Đặc điểm hình thái- sinh học:

Bọ trĩ có kích thước rất nhỏ, con trưởng thành có màu vàng nhạt hay vàng đậm, cuối bụng thon. Bọ non không cánh, hình dạng giống trưởng thành, màu xanh vàng nhạt. Cả con trưởng thành và con non sống tập trung chủ yếu ở đọt non hoặc mặt dưới lá non. Bọ trưởng thành di chuyển nhanh, đẻ trứng trong mô mặt dưới lá. 

-Điều kiện phát sinh, gây hại:

Bọ trĩ gây hại nặng từ giai đoạn cây con đến ra hoa, đậu trái. Bọ trĩ hút nhựa làm đọt và lá non xoăn lại. Mật độ cao làm cây cằn cỗi không phát triển được, đọt dưa chùn lại, lá vàng và khô, hoa rụng, không đậu trái hoặc trái không lớn. Bọ trĩ gây hại nặng làm đọt non sượng, ngóc đầu lên cao, hiện tượng này nông dân gọi là dưa “đầu lân” hay “bắn máy bay”. Bọ trĩ cũng là môi giới lan truyền bệnh khảm cho cây dưa.

Bọ trĩ phát triển mạnh trong điều kiện thời tiết nóng và khô, có tính kháng thuốc cao. Gặp điều kiện thích hợp, bọ trĩ phát triển rất nhanh, dễ gây thành dịch, ảnh hưởng lớn đến sinh trưởng và năng suất dưa hấu.

Vòng đời bọ trĩ tương đối ngắn, trung bình 15-18 ngày. 

– Biện pháp phòng trừ:

         + Nên trồng luân canh với những loại cây trồng khác (trừ họ bầu, bí, dưa)

         + Sử dụng màng phủ nông nghiệp trồng dưa

         + Bón phân, tưới nước đầy đủ cho dưa sinh trưởng tốt

+ Khi phát hiện có bọ trĩ có thể phun các loại thuốc sau: BIO-PRO HYPO, LK SETUP 75WP, Tasieu 5.0WG, Karate 2.5EC, BIO-PRO AMBLY C

Chú ý nên phun thuốc vào lúc sáng sớm hoặc chiều mát vì lúc này bọ trĩ bò ra ngoài nên thuốc dễ dàng tiếp xúc và cho hiệu quả cao, đồng thời cũng nên phun luân phiên các loại thuốc khác nhau để tránh hiện tượng bọ trĩ kháng thuốc.

4) Sâu khoang (Sâu ăn tạp – Spodoptera litura)

Tên khoa học: Spodoptera litura
Họ: Noctuidae
Bộ: Lepidoptera

Triệu chứng

Sâu khoang còn được gọi là sâu ăn tạp gây hại trên tất cả các loại rau, là đối tượng gây hại nặng trên rau, đậu. Sâu non tuổi nhỏ thường gây hại nghiêm trọng nhất bởi vì hàng trăm con sâu non tập trung lại ăn lá cây và nhanh chóng làm lá cây xơ xác. Sâu non còn có thể gặm ăn vỏ quả làm giảm phẩm chất.

 Đặc điểm hình thái

Sâu khoang có nhiều loại, trưởng thành là loại ngài có màu xám hoặc nâu xám, cánh trước có màu nâu vàng, có các vân ngang bạc trắng óng ánh, cánh sau màu hơi trắng.

Trứng hình bán cầu, mới đẻ màu vàng, sau màu tro tối xếp với nh au thành ổ, có phủ một lớp lông màu vàng rơm.

Sâu non mới nở có màu xanh sáng, Sâu tuổi lớn có màu từ xám xanh đến nâu đen với những sọc vàng hoặc trắng, đốt bụng thứ nhất có một vết đen to bao quanh, trên mỗi mảnh lưng có vân hình trăng khuyết.

Nhộng màu đỏ sẫm, cuối bụng có một đôi gai ngắn.

  Đặc điểm sinh học và sinh thái

* Vòng đời: 25 – 48 ngày

– Trứng: 3 – 7 ngày

– Sâu non: 12 – 27 ngày

– Nhộng: 8-10 ngày

– Trưởng thành: 2 – 4 ngày

Ngài hoạt động mạnh vào ban đêm, có xu tính với mùi chua ngọt và ánh sáng bước sóng ngắn.

Trứng đẻ thành ổ trên lá, một ổ có từ 50 – 200 trứng. Một con cái có thể đẻ từ 500 – 2.000 trứng.

Sâu tuổi nhỏ sống tập trung ăn hết thịt lá chừa lại biểu bì và gân. Ở tuổi 3 – 4 sâu phân tán và ăn khuyết lá hoặc có khi ăn trụi lá. Sâu non có 6 tuổi, khi đẫy sức ở tuổi 6 dài từ 35 – 50 mm. Khi mật độ sâu cao có thể làm cho lá rụng nhanh. Tuy nhiên sự gây hại thường không nghiêm trọng lắm do khả năng tự đền bù của cây. Khi đẫy sức sâu chui xuống đất hoá nhộng, sau khoảng 10 ngày thì vũ hoá.

Vòng đời sâu khoang

– Cày ải, phơi đất, vệ sinh đồng ruộng. Rải thuốc hạt khử đất để diệt sâu, nhộng sống trong đất trước khi trồng. Ngắt bỏ ổ trứng hay sâu non.

Thiên địch

– Các loài ăn mồi: Bọ rùa, kiến, bọ xít ăn thịt, bọ cánh cứng.

– Ong kí sinh: Cotesia prodeniae, Telenomus remus.

– Vi khuẩn BT, virus nhân đa diện.

 Biện pháp phòng trừ

* Biện pháp canh tác:

– Vệ sinh đồng ruộng trước và sau khi trồng, cày ải phơi đất.

– Dẫn nước ngập ruộng trước khi làm đất.

* Biện pháp cơ giới vật lý:

Diệt ổ trứng và sâu non bằng tay.

* Biện pháp sinh học:

– Hạn chế phun thuốc để bảo tồn các loài thiên địch thường xuất hiện trên ruộng như nhện, bọ rùa, ong kí sinh…

– Dùng bẫy pheromone hoặc bẫy chua ngọt có hiệu quả.

* Biện pháp hóa học:

– Dùng các loại thuốc ít độc như nhóm Abamectin (Reasgant 1.8EC; Abatimec 1.8EC, Acimetin ); các loại chế phẩm vi sinh: thuốc có nguồn gốc từ Bt như Pethian 4000IUSC, V-BT;8, Dipel 32 WP có nguồn gốc NPV như Vicin- S… hoặc thuốc thảo mộc như Rotenone hoặc Neem. Bà con có thể dùng thuốc gốc Cúc tổng hợp như Karate 2.5 EC, SecSaigon 10 EC… 

5) Rầy mềm (Aphis gossypii):

 

– Đặc điểm hình thái- sinh học:

Con trưởng thành có hai dạng:
         + Dạng không cánh: Toàn thân màu xanh đen, xanh thẩm và có phủ sáp, một ít cá thể có dạng màu vàng xanh.
         + Dạng có cánh: Đầu và ngực màu nâu đen, bụng màu vàng nhạt, xanh nhạt, có khi xanh đậm, phiến lưng ngực trước màu đen. Mắt kép to. Ống bụng đen.
– Điều kiện phát sinh, gây hại:
Cả ấu trùng và thành trùng tập trung mặt dưới lá, nhất là đọt non, bông, chồi hút nhựa của cây làm lá bị quăn queo và phân tiết ra thu hút nhiều nấm đen bao quanh làm ảnh hưởng đến sự phát triển của trái. Trong giai đoạn có hoa nếu bị rầy tấn công với mật số cao thì hoa dễ bị rụng, nhất là vào thời kỳ cho trái non, gây hiện tượng rụng trái hay trái bị méo mó.
Ngoài ra, rầy còn là tác nhân truyền bệnh virus cho cây. Sau cùng làm cây bị mất sức, lùn và chết.
– Biện pháp phòng trừ:

+ Thu gom và tiêu hủy các phần bị rầy mềm gây hại

+ Thường xuyên kiểm tra ruộng dưa để phát hiện sớm và có biện pháp phòng trừ kịp thời. Khi phát hiện rầy mềm gây hại có thể phun các loại thuốc sau: AMICO 10EC, Atabron 5EC, Closer 500WG,  Otoxes 200SP.

6) Nhện đỏ (Tetranychus sp):
 

 

– Đặc điểm hình thái- sinh học:

+ Thành trùng hình bầu dục, thành trùng đực có kích thước nhỏ, toàn thân phủ lông lưa thưa và thường có màu xanh, trắng hay đỏ với đốm đen ở 2 bên thân mình. Nhện có 8 chân, thành trùng cái màu vàng nhạt hay hơi ngả sang màu xanh lá cây,  mỗi nhện cái đẻ khoảng 70 trứng.

+ Trứng rất nhỏ, hình cầu, bóng láng và được gắn chặt vào mặt dưới của lá, thường là ở những nơi có tơ do nhện tạo ra trong khi di chuyển. Khoảng 4- 5 ngày sau trứng nở.

+ Ấu trùng nhện đỏ rất giống thành trùng nhưng chỉ có 3 đôi chân. Những ấu trùng sẽ nở ra thành trùng cái thay da 3 lần trong khi những ấu trùng sẽ nở ra thành trùng đực thay da chỉ có 2 lần. Giai đoạn ấu trùng phát triển từ 5- 10 ngày.

Nhện đỏ hoàn tất một thế hệ từ 20- 40 ngày.

– Điều kiện phát sinh, gây hại:

Cả ấu trùng và thành trùng nhện đỏ đều chích hút mô của lá cây làm cây bị mất màu xanh và có màu vàng, sau cùng lá sẽ bị khô đi. Màu vàng của lá dễ nhìn thấy nhất là ở mặt dưới lá, làm giảm phẩm chất và năng suất trái.

– Biện pháp phòng trừ:

         + Kiểm tra ruộng dưa thường xuyên, nếu mật số nhện ít không cần phun thuốc vì có rất nhiều loài thiên địch ngoài tự nhiên có thể tiêu diệt nhện đỏ như loài Bù lạch 6 chấm  Scolothrips sexmaculatus, Bọ rùa Stethorus sp, Bọ xít nhỏ Orius tristicolor và  Chysoperla carnea.

        +  Khi phát hiện nhện gây hại nên dùng thuốc đặc trị nhện để phun như: Ortus 5SC, ALFAMITE 15EC, Pesieu 500SC, GOLDMITE 240SC + Agrometic 1.8EC, Nissorun & Acimetin  nên phun ướt đều 2 mặt lá và sử dụng luân phiên các loại thuốc để tránh hiện tượng nhện kháng thuốc.

4. Thu hoạch

Dưa thương phẩm được thu hoạch khi có độ chín 70-80% (khoảng 25-30 ngày sau khi thụ phấn hay 65-70 ngày sau khi trồng). Năng suất từ 18-45 tấn/ ha.

Xem thêm bài viết thuộc chuyên mục: Cây Xanh